Çocuğun Okula Uyum Sürecinde Nelere Dikkat Etmeliyiz?

İnsan, doğası gereği daha önce karşılaşmadığı yeni bir ortama girdiğinde kaygı, korku ve endişe yaşar. Bu süreçte yaşın önemi yoktur. İlkokula başlamak ile yeni bir arkadaş grubuna katılmak ya da iş yerinde farklı bir odaya taşınmak bile uyum süreci gerektirir. Hele bir de bu yeni ortam bildiğimiz, alıştığımız ortam ve kurallardan farklı ise uyum sağlamak yerine uyumsuz davranışlar sergilemeye başlayabiliriz. Değişim, pek çoğumuz için stres kaynağıdır.

Hayatımızdaki bazı değişimler bizim istek ve arzularımızın dışında gelişebilir. Eğitim hayatına başlamak da böyle bir değişimdir. Okula başlayan çocuk aşağıda dile getirdiğimiz şekilde kaygı ve korkularını yaşar:

• Annem beni bıraktıktan sonra almaya gelmezse?
• Evin yolunu bilmiyorum, burada kaldım.
• Ağlarsam annem benimle kalır.
• Neden evden ayrılıp buraya geliyorum?
• Beni artık sevmiyorlar mı?
• Neden tanımadığım çocuklarla beraberim?

Liste daha da uzar ve çoğunu tahmin edemeyeceğimiz sorular içinde çocuk şaşkına döner. Ülkemizde her beş çocuktan biri adaptasyon sorununu şiddetle yaşıyor. Bu süreçte etkisi olan noktaları şöyle sıralayabiliriz:

• Çocuğunuzun kişilik özellikleri adaptasyon sürecinde büyük rol oynar. Sessiz, sakin, uyumlu görünen çocuklar ilerleyen zamanda değişime tepki gösterebilirler. İnsanlarla iletişimden kaçınan, iletişim kurmakta zorluk yaşayan çocuklar bu süreci kolay atlatamayabilirler.
• En hızlı uyum gösteren çocuklar, sosyal, kolay iletişim kurabilen, kendini rahat ve açık bir biçimde ifade edebilen, hareketli ve hatta biraz yaramaz olarak nitelendirdiğimiz çocuklardır.
• Çocuğunuzun eski yaşantıları da uyum sürecinde önemlidir. Daha önce aile bireyleri ve yakınları haricinde insanlarla pek ilişki kurmamış çocuklar yeni ortamlarında sıkıntı çekebilirler. Hastalık, kaza, herhangi bir kayıp da bu süreci olumsuz etkiler.
• Çocuğunuzla olan ilişkinizde güvenebileceği bir model oluşturduysanız size olan güven duygusu sebebiyle adaptasyon sürecini kolay atlatacaktır.
• Çocuk, okul öncesi bir eğitimden geçmişse ilkokul yaşamına daha kolay uyum sağlayacaktır.
• Okulun yapılanması, niteliği ve öğretmen tutumu bu süreci etkileyen faktörlerdendir.
• Çocuğun aile içindeki yeri yeni bir ortama uyum sağlayabilmesinde önemlidir.
• Aile bireyleri arasında saygı ve sevgi dolu bir iletişim olduğunda, çocuk kendi duygu ve düşüncelerini korkmadan ifade edebiliyorsa ve diğerlerini dinleyebilme ve saygı duyma becerisine sahipse daha kolay uyum sağlayacaktır.

Bu süreçte özen göstermemiz gereken konular:

Okul çağına gelmiş bir çocuğun en büyük desteği ailesidir. Değişim sürecindeki korku, kaygı ve endişe durumunda ailesinin yanında olduğunu hissetmesi gerekir.

• Onunla okul hakkında sohbet etmek,
• Okula başlayacağı gün yanında olmak,
• Başlamadan evvel gideceği okulu gezdirip onu alıştırmak,
• Onun hoşuna gidecek ve okulda kullanabileceği farklı okuma ve yazma malzemeleri alarak hediye etmek,
• Yemek rutinlerine abartmadan istediği yiyecekleri eklemek,
• Oyundan okulun sorumluluklarına geçerken bu süreçte öğreneceklerini oyun haline getirebilmek,
• Okul çıkışlarında bir süre almaya gitmek,
• Yaşına göre sorumluluklarını belirlemek,
• Okuldan döndüğünde; “Bugün okul nasıldı?”, “Okulda neler yaptınız?” sorularını sormayın. Çünkü bu soruların cevabı zaman içerisinde sıradanlaşabilir.
• “Bugün okulda yaptığın şeylerden hangisi en güzeliydi?”, “Okulda bugün neyi sevdin?”, “Bugün okulda en iyi neyi başardığını düşünüyorsun?” gibi sorular yöneltmek çocuğunuzun motivasyonunu arttıracaktır.

Bu süreci olumlu atlatan çocuklar akademik hayatlarında ve sosyal yaşamlarında da yeni ortam ve durumlara uyum sağlamak ve sürdürmek konusunda başarılı olacaklardır.

UZM. KLİNİK PSK. NURHAYAT YÜKSEL

Etiketler: cocuk, egitim, katarsisdanismanlik, okul, okula uyum, psikolojikdanismanlik Kategori: Çocuk ve Ergen Danışmanlığı